Soğan muhafaza depolarında başarılı bir şekilde kuru soğan depolamak için çeşit seçimi, kültürel işlemler, depo koşulları gibi üç önemli etkenin göz önünde bulundurulması gerekir.
Uzun süre depolanacak kuru soğanlarda çeşit seçimi, önemli bir etkendir. Üreticinin istediği iç ve dış pazar isteklerine uygun, depolama süresi belirlenen çeşitler seçilmelidir. Ülkemizde Banko soğan, Valanciana soğan, Keş soğan, Fito delfos soğan, Swale F1 soğan, Tan 88 soğan, Bereket soğan, Songur soğan başta olmak üzere özel adları ile bilinen bir çok kuru soğan çeşidi vardır. Genel olarak kuru soğanların bütün, sağlam, temiz, don vurmamış, kuru saplı olması ve en az iki kat kuru dış kabuğu bulunması istenir.

Soğan Hasat

Soğan depolamada etkili olan kültürel işlemler arasında ekim, dikim zamanı, sulama, gübreleme, hastalık ve zararlılar ile mücadele, hasat ve kurutma sayılabilir. Soğanlarda olgunluk, yaprakların sararması ile başlar ve boyun kısmının yumuşayarak yana yatması ile son bulur. Hasat zamanında toprak üstündeki yeşil bölümün 3’te 2’si (2/3) kurumuş olmalıdır. Soğanların %80’i olgunlaştığında hasat başlar. Erken hasat verim düşüklüğüne ve bunun sonucunda da kurutma ve depolamada zararlara neden olur. Geç hasatta ise yumruda güneş yanıklığı, çiğ-kırağı nedeni ile kabuk dökülmeleri oluşur.

Soğan Depolama

Depolanacak kuru soğanların olgunlaşmaları ve istenilen kabuk renginin oluşması için kurutma yapılması gerekir. Kurutma işlemi tarlada veya depoda yapılabilir. Tarlada kurutma yöntemi daha çok kullanılır. Kurutmada yumrular, doğrudan güneş ışığına maruz kalmayacak şekilde dizilmeli ve yağışlı günlerde yumruların üzeri örtülmelidir. Kurutma işlemi ortalama olarak 15 – 20 gün sürer. Kurutma işlemi depoda da yapılabilir. Hasattan sonra depoya getirilen soğanlar eğer ıslak ise, her bir tondan ortalama olarak 45-50 kg suyun soğandan alınarak kurutulması için, depoda üç hafta boyunca iyi bir havalandırma yapılması gerekir.

Sonuç

Kurutma için kullanılan havanın %60 bağıl nem ve 20-28°C sıcaklıkta olması önerilir. Üç hafta süren kurutma işlemi sonucunda, deponun sıcaklığı düşürülerek bağıl nem seviyesi yükseltilir. Kurutma işlemi 3 gün içinde de yapılabilir. Bu durumda deponun sıcaklığı 30°C, hava hızı ise ton başına 400-500 m³/h olmalıdır. Daha önce belirtildiği gibi kurutmada amaçlanan soğan yumrusunda bulunan %87,5 oranındaki suyun %5’lik kısmının alınmasıdır.

İlk anavatanı Asya olan ve yaklaşık 5000 yıldan beri tarımı yapılan soğan, sayısız tıbbi yararları ve güçlü aromasıyla yüz yıllardır salata ve yemekleri taçlandırmıştır.

Soğanı saklamak için geleneksel yöntem; topraktan çıkarılan soğanların saplarıyla kurutulmasının ardından serin bir kiler, mağara yâda karanlık bir depoda tüketilene kadar bekletilmesi yöntemidir. Bu tip ilkel depolamada maalesef % 40 ile % 80 arasında fire verilmektedir. Artık böyle firelere maalesef ne ekonomi bilimi ne de yaşlı dünyamız izin veriyor.

Soğan, hasat edildikten sonra hemen soğuk depoya konup saklanamıyor. Önce soğanı kurutmak gerekiyor. Birkaç gün süren bu sürecinden sonra olgunlaştırma evresi geliyor. Soğanın kabuk oluşumunu teşvik edip kabuğunun o çeşide özel rengini alması için yapılan Olgunlaştırma sürecinden sonra olgunlaşan soğanların sıcaklığı her gün maksimum 0.5 derece düşürülerek depoda yavaş yavaş soğuk saklama sıcaklığına getiriliyor.

Soğan, soğuk depolarda çeşidine göre farklılık göstererek 0 dereceyle 2 derece arasında saklanıyor. Soğan modern soğuk depolarda 10 aya kadar firesiz saklanabiliyor. Soğan depolarında havalandırma hayati öneme sahiptir. Depolamadan sonra pazara çıkacak soğanlar depodan hemen sevk edilmiyor, bir hafta süresince kontrollü olarak ortam sıcaklığına ısıtılıp üzerinde yoğuşma olması engelleniyor.

Ancak dünyada üretilen 100 milyon ton soğanın sadece 20 milyon tonu bu modern metotlarla saklanırken soğanın fire vermesi alışkanlığı maalesef sürüyor.