İlk olarak gıda sektöründe, ve gıdaya hizmet veren diğer sektörlerde bunun yanında lojistik dağıtım uzun süreli gıda saklamak konusunda karşımıza çıkarak bir de endüstriyel alanlarda da kendini gösterdiğini bilmekteyiz.

Yani sebze ve meyve,et ve et ürünleri su ürünleri, ilaç ve tıbbi malzeme gibi ürünlerin korunmasında ve saklanmasında büyük bir payı olan Soğuk Hava Depoları Hakkında sadece bununla da sınır kalmamaktadır. Yani kendini günden güne yenileyerek geçmişten günümüze kadar gelebilmeyi başarmıştır. Şöyle açıklık getirecek olursak kullanacağımız alanlarda oluşturacağımız ve ürünlerin özelliklerine göre tercih edeceğimiz uzun süre boyunca bozulmalara karşı alınan önlemlerin yanı sıra bir de belirlenen sıcaklık içerisinde donmuş veya soğuk kalmasını sağlayan durumun adı olarak bilinmektedir. Yani soğuk hava depoları hayatımızın her bir köşesinde karşımıza çıkarak kendini hatırlatmayı başarmaktadır.

Bu ayrıntılarda önemli olan ürünlerin hangi sıcaklıklara bağlı olarak saklanmak istemeleri ve ne kadar süreli olarak korunmaları durumu olmaktadır. Hayatımızın her alanında görmeye alışık olduğumuz fakat belki de özellikleri hakkında bilgi sahibi olamadığımız Soğuk Hava Depoları gıda sektörünün bir numaralı yardımcısı olmaktadır. Küçük ya da büyük ayırt etmeksizin istenilen ebatlarda hızlı bir şekilde projelendirilerek üretilebilmektedir. Söz konusu olan hizmette sınır ve kusur tanımamak olunca müşteri memnuniyetlerinin de zirve yaptığını görebilmekteyiz. Merkezi sistem özelliklerine bağlı olarak da tüm alanlarınız hızlı bir şekilde değiştirilebilir. Fakat alanınız küçük olması durumlarında da sadece beklentilerinizi karşılayabilmeniz için çözümler üretilebilmektedir.

Geniş çerçeveden bakarak kullanım alanları veya tercih edilen ayrıntılara yer verecek olursak et ve et ürünleri için yapılan soğuk hava depoları oldukça kullanışlıdır. Devamında da sebze, süt ve süt ürünleri için devam etmekle birlikte balıklar ve deniz ürünleri için, pastaneler için, dondurma grupları için ve son olarak da ilaç, tıbbi malzemeler, kimya sanayi ve laboratuvarlar için kendini tekrar edebilmektedir. Tüm bunlar kullanılması uygun görülen alanlarda itinalı bir şekilde saklanması ve sağlığa uygun hale getirilmesi için gereklidir. Diğer bir adı ile de Buzhane diyebileceğimiz görevi görerek ürünlerde fire vermeyi engellemektedir. Sıcaklık dereceleri ise +15 den başlayarak -5,-18,-25 dereceye kadar değişmektedir.

Bunun yanında -40 derece olarak ürün şoklama ve IQF hızlı şoklama sistemleri de mevcuttur.

Soğuk hava deposu, yiyeceklerin depolama ömrünü uzatmak, gıda imalatında proses sıcaklığını düşürmek amacıyla kurulan, duvarları ve çatısı genellikle sac arası hiçbir ahşap malzeme kullanılmadan iki sac arasına 42 (±2) kg/m3 dansite poliüretan köpük dolgulu sabit/haraketsiz panellerden oluşan depolardır.Soğuk hava depoları üretim ve uygulama şartları gereği duvar,taban,çatı kaplamaları sandwich panel uygulaması yapılması Dünya genelinde en verimli sonuçların alındığı ve Avrupa birliğinin enerji tasarrufunda en çok önem verdiği konulardır.Soğuk odayı oluşturan bu haraketsiz mekanızmaların dışında soğuk odaların en önemli mekanızası olan haraketli mekanızmayı temsil eden soğuk hava depo kapıları bulunmaktadır.Soğuk hava depo kapıları ,sürgülü kapılar,çarpma(menteşeli) kapılar,personel geçişli sürgülü kapılar ve çift kanat sürgülü kapılar olmak üzere 4 sınıfta toplanır.Soğuk hava depo kapılarında kapı en sık kullanılan mekanızma olması, personel irtibatına ve ürün irtibatına en çok magruz kalan mekanizma olduklarından üretilen kapıların gıda tüzügüne uygun hijyen belgesi bulunan ürünler tercih edilmelidir.Kapılar -C negatif degerlerde çalıştırılması durumunda mutlaka ünite uygunluğuna göre ısıtıcı(rezistans) uygulaması yapılmış kapı kanadını oluşturan ön ve arka saç birbirinden bağımsız ısı iletkenliğini soğuk hava deposunun dışına taşımasını önleyici ısı köprülü paslanmaya ve baktari oluşumuna karşı eleksollı aluminyum gövde tutuculardan oluşmalıdır.Kapı pervazları 2013 senesinde ilgili bakanlığında avrupa birliği uyum sürecinde üzerinde özellikle duracağı kriterlere uygun bakteri üremesinin önlenmesi için içerisinde ahşap,tahta,vs malzeme bulunmayan %100 pvc maddeden üretilmiş ve içerisine poliüretan enjekte edilmiş ürünler olmalıdır.Soğuk hava depolarının kapıları depoların en önemli aksamlarını temsil etmektedir. Farklı tercihler yapılarak aynı yalıtım değerini elde edilebilecek amayan durumlarda ,aynı yalıtım değerlerinde farklı Soğutma sistemleri freonlu veya amonyaklı olur. Soğuk hava depolarında soğutmayı sağlayan makinalar, evaporatör (oda içinde) ve kondenser (oda dışında) ünitelerinden oluşur.

• İlk önce ürünlerinizin miktarı ve depolama alanını öğrenmeniz gerekli 1 kg ayva ile 1 kg muz hacim olarak farklıdır, aynı şekilde diğer meyve, sebze, et, balık ürünleri kg olarak aynı olmakla birlikte hacim olarak farklı oldukları için Soğuk hava deposunun alanını ve kullanım maksadını etkiler soğuk oda kurmadan önce kullanılacak alan hesaplanmalıdır.
  
  
• Çıkan sonuca göre firmanızın büyüme hızı ve diğer iş olanakları da hesap edilmelidir, mümkünse uzun yıllar kulanılacak şekilde yapılmalı, her ilave ve onarım zaman ve para israfına sebep olabilir... 

• Her ürünün saklama derece bilinmiyorsa gıda mühendisliği hizmeti veren firmalardan öğrenilmeli ben yaparı olur, sen merak etme gibi söylemlere itibar edeilmemeli genelde türkiyemizde bu şekil işlerin sonu hüsranla biter. 

• Aynı şekilde saklama şartları bası ürünlerin nem miktarı çok önemlidir. Bir gıda mühendisliği firmasından öğrenilmeli bozulmadan önce depodan sevk edilmeli ve ürün sirkilasyonuna göre depo dizayn edilmeli gerekirse 2 veya daha fazla kapı konulmalı veya gerekli raf, nemlendirme sistemi ile donatılmalıdır. 

• Örnek Sebze meyve depoları, et depoları, süt ürünleri depoları, yada Donmüş ürünleri saklayacağımız odaların ısıları +4 ila -40 derece arasındadır. aşağıda tabloda bazı ürünlerin saklama dereceleri mevcuttur. 

• Soğuk odaların kapıları sürekli açık kalmaya uygun değildir, açılmış olan kapılar sevkiyat anında açılıp hemen kapatılması gereklidir. kapı açıldığı zaman fan durmalı (fan swich li sistem) veya kapatılmalıdır fanlar açık iken içeri girilmesi çalışanlar için sağlık riski oluşturabilir aynı zamanda oda içindeki soğukluk daha hızlı bir biçimde dış ortama doğru akar ve aşırı elektrik sarfiyatına sebep olur. Atmosfer kontrollü odalarda ise ürün sevk edileceği zaman hariç açılması tehlikelidir, açıldığı zaman da ürün tamamen sevk edilmelidir. 

• Nekadar enerji tüketeceği imal edilen cihazların üstündeki etiketlerde ve fiyat tekliflerinde yazmaktadır. soğuk hava deposunun kurulduğu bölgenin iklim kosulları en önemli faktördür aynı zamanda oda yapımında kullanılan panellerin yogunluk oranı ve ısı geçirgenligi (Halk dilinde yalıtım) da ikinci unsur olarak değerlendirilmelidir. 

• Örnegin çok uygun fiyat verdiler dediğiniz noktada en çok fiyatları ucuzlatan yalıtım malzemesinin özelliğidir. Aradaki fark uçurum niteliğide ise kötü haber aradakı farkı elektrik faturasında taksitle ödeme imkanı olarak görülebilir fakat soğuk hava deposu yaptıracaksanız bu yıllar içinde diğer teklifleride aşan bir hal alır ve bunu kimse size sormaz iseniz söylemeyecektir. 

• Günümüz teknolojisinde ürünleri aldığınız taktirde 20 yıl ve üstü olarak odada kullanılan panel ve yalıtımınızı kullanabilirsiniz panel şeklinde yapılan soğuk hava depoları bir kere daha söküp kurulabilir, kısaca bir kere daha söküp kurabilirsiniz ondan sonra kullanmak uygun değildir bu şekilde paneller ikinci el panel olarak satılmaktadır. Bunların kullanımı izolasyon yalıtım poroblemlerine sebebiyet verir buda elektrik maliyetlerinizi arttırır. 

• Soğutma sistemleri için en fazla 5 yıl problemsiz çalışma süresi çok iyi bir süredir. Buna itiraz eden bir çok Usta olabilir, evet avrupa şartlarında 10 yıl gibi bir süredir bu fakat ülkemizde işçilik fiyatları çok düşük ve müşterilerin acelesi ile birleşince benim kendi görüşüm 5 yıla düşüyor şunuda iddia ediyorum özenli bir şekilde hesaplanan, ve yapımında işçilik maliyetinden kaçılmayan bir soğutma tesisatı düzenli 6 aylık ve yılda bir ağır bakımları yapılır ise bir soğuk hava deposunu 15 yıl kullanabilirsiniz. 

• Genellikle kapısı açılmadığı taktirde izalasyonu iyi yapılmış bir oda olduğu dereceyi 48 saate kadr muhafaza edebilir kapısı açılmamak şartı ile fakat kullanım özelliklerine göre değişiklik göstermektedir -18 lere yaklaştığında bu süre 24 saat veya 16 saate kadar düşebilmektedir. 

• Servis imkanı kısıtlı olan biölgelerde özellikle ülke dışında Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan, Rusya gibi ülkelerde usta veya servis imkanı az olan yerlerde cihazlar seçilirken aynı model (kompresöerler, fanlar, fan çapları, dijital termostatlar,) ve genelde temini ve tamiri kolay olanlar tercih edilimeli ve 5 adet kompresör varsa 1 yedek tutulmalı fanlar ve diğer aksam larda 10/2 yani 10 tane varsa 2 tane yedek alınmalıdır. 

• Bu husus atlanmamalıdır 2 sene garanti süresi olan ülkemizde bile genelde 2 yıl poroblem çıkmaz fakat 3 yılda aynı makineden bulma şansınız azalır yukarıdada belirttiğim gibi genelde işi almak için elde olan stokta olan malzemeleri kullanmayı severiz, Frashcold kompresör, Dorin Komprasör, bitzer kompresör yarı hermetik kompresörler ülkemizde çok kullanılan kompresörlerdir. 

• Bir üst parağrafta yazdığım durumlarda "600 metrekara soğuk hava deposu" ve üstünde yapılan depolarda en azından sistemi tanıyan müdahale edebilecek personeliniz olması gereklidir hiç bir imkanınız yoksa santiye esnasında teknik becerisi olan bir personelinizi çalışan ekipte eğitilmek üzere teknisyenlerin yanında şantiye süresince bulunmasını sağlayın eğitimi için firma dan destek talebinde bulunun bu gereksiz zaman kaybı ve servis masraflarınızı düşürecektir. 

• Büyük şehirlerde 2 ila 4 saat arası servis zamanlaması olmakla beraber kırsal bölgelerde 6 ila 12 saat arasıdır. Bazı nedenlerle hava ulaşımı kullanılan yerlerde bu 24 ila 48 saat gibi bir süre alır. 

• Ülkemiz şartlarında bu sorunun cevabı malesef en ucuz olan şeklindedir. Genellikle üç beş yerden fiyat alınır en ucuz olan seçilir yukarıdada anlatmaya çalıştığımız gibi karşınızda size ürününü satmak isteyen bir pazarlamacı ve onun karşısında müşterisi var ne yazıkki avrupadaki gibi bir çalışma sistemi olmayan ülkemizde;

• TOTAL 100 bin TL' lik bir işe 10 bin TL işçilik gerisi malzeme şeklinde teklifler hazırlanır, cazip olması için geriye 90 bin TL ye soğuk hava deposu malzemesi yazılır. Genelde buna inanılmaz 95 Bin TL ye el sıkışılır.  Düşünülmez bile 5 Bin TL ye bu firma 3 Adamı 1 ay şantiyede nasıl çalıştıracak, müşteri sormaz diğeride söylemez asıl kar malzemede gizlidir, yıllardır türkiyedeki bu sistemi, satıcı ve alıcı böyle olduğunu bilir ve kabullenir, soğuk hava deposunda bu en tehlikeli durumdur.

• Sonuçta özellikle soğutma tesisatını yapan 1 tane usta en önemli şeyi yani sizin sisteminizin kalbini kuracak olan kişidir.  Bu kişi işi bilmiyorsa yada hemen bitirip gideyim derdinde ise kangreniniz hayırlı olsun yıllar boyu mahkemede sonuçlanacak hastalığınızı ve sitresinizi paranızla satın aldınız demektir. Yapacak ustaların belgelerini sorun, belgelerini isteyin diplomasını isteyin pazarlamacınız makine mühendisi olabilir. Fakat kuracak usta o değil. 3000 metrekare tesisi ustalar ve Çıraklar kurar bazı firmalar belki bunu yayınladığımız için kızacak gerçekler bu şekilde.

Gıda ürünlerinde , gıdaların üretiminden hemen sonrasında başlayan süreçte tüketim zamanına kadar nitelikleri, özellikleri, kaliteleri değişikliğe uğramaktadır.

Bu değişiklikler gıdanın tazeliğinden ,besin değerlerine ve hatta gıda maddelerinin bozulmasına kadar giden bir süreçtir.

 Bu sebeple ‘’Soğuk Zincir’’ tanımı gıda için son derece hayati bir önem arz etmektedir. Gıdaların üretim anındaki yüksek kalitesini tüketiciye aynı oranda sunmak için soğuk zincirin en önemli aşaması olan depolama süreç içinde çok önemli bir yer tutar.

Soğuk Depolama, gıdaların niteliklerini korumakla beraber bozulmadan daha uzun süre saklanmalarını sağlar.

Gıda ürünleri üreticiden tüketiciye ulaşana kadar  geçen süre içinde mutlaka doğru sıcaklıklarda ayarlanmış Soğuk Odalarda depolanmalıdır.

Bu depolama işlemi Soğuk Odalar sayesinde sağlanır. Soğuk Odada muhafaza edilen gıda ürünleri doğru saklama sıcaklıklarında ve doğru koşullarda muhafaza edildiği takdirde gıdalardaki mikrobiyolojik hareketlilik yavaşlatılıyor ve durma noktasına getiriliyor.

"soğuk hava deposu yapan firmalar" arasında aynı zamanda "soğuk hava deposu imalatı" da yapan firmamız sizler için en iyi tercihi belirlemenizde yardımcı olacaktır.

Böylece Soğuk odalarda muhafaza edilen ürünlerin tazelikleri ve kaliteleri korunarak tüketiciye sunuluyor. Bu sebeplerden dolayı Soğuk odaların doğru tasarlanması ve doğru çalışması önemlidir.

Soğuk odalar planlanırken hangi ürünün muhafaza edileceği, depolanacak ürün miktarı, saklama sıcaklıkları, ambalajın niteliği, sirkülasyon aralıkları gibi faktörler dikkatle incelenmelidir. Üreticiler ve gıda tedarikçileri için Soğuk odalar işletmelerdeki en önemli birimlerdir.

Çünkü Soğuk odadaki bir aksilik direkt olarak ürünlerin bozulmasına ve tüketicilerde gıda zehirlenmesi gibi sağlık sorunlarına yol açar. Böylesi riskleri de dikkate alarak, Soğuk oda yaptırırken kaliteli malzemeler kullanılan ürünler tercih edilmeli ve servis güvencesi mutlaka gözetilmelidir.

Yaş sebze ve meyveler depolandıktan sonra da gelişimini sürdürürler. Ürünlerin su kaybı ve bozulması bu olayın sonucunda meydana gelmektedir. Atmosfer kontrollü soğuk odalar ürünlerin uzun süreli depolanması ve ürünlerde yaşanacak kayıpların minimize edilmesi için geliştirilen bir depolama şeklidir.

Atmosfer kontrollü odalarda ürünlerin gelişimini devam ettiremeyeceği sağlıklı bir ortam oluşturulur. Bu odalarda tam bir sızdırmazlık gerekmektedir. Bu neden ile atmosfer kontrollü odalarda sızdırmazlık sağlanması için soğuk depo panellerinin bütün birleşim yerlerine özel kimyasal uygulaması yapılır. Soğuk depo kapılarında vakumlama sistemi ile çalışan özel kapılar kullanılır. Kapı kapandığında vakum yaparak sıfır sızdırmazlık sağlar. Ürünlerin kapı açılmadan takip edilebilmesi için soğuk oda kapısına veya uygun olan başka bir yere gözetleme camı konulmaktadır. Atmosfer kontrollü soğuk depolarda Elma, Armut, Ayva, Kivi, Şeftali, Nar gibi meyvelerde çok iyi bir verim alınmaktadır.